Bakanlık, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçilerin, işe alınmadan önce, mesleki eğitime tabi tutulmaları zorunlu kılan tebliği yayınladı.

Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçilerin, işe alınmadan önce, mesleki eğitime tabi tutulmaları zorunlu tutuyor.

Bakanlığın Resmi gazetede yayınladığı tebliğe göre, tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçilerin, işe alınmadan önce mesleki eğitime tabi tutulmaları zorunlu olacak. İşyerinde yapılan işler, asıl iş itibarıyla “Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşler” kapsamında yer almakla birlikte, işçinin yaptığı iş tehlikeli ve çok tehlikeli işler kapsamı dışındaysa 3308 sayılı Mesleki Eğitim Kanunu hükümleri saklı kalmak kaydıyla 4857 sayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında mesleki eğitim alma zorunluluğu aranmayacak. Tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçilerin, şu belgelerden birisine sahip olmaları gerekiyor:

* 3308 sayılı kanuna göre verilen diploma, bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika, bağımsız işyeri açma belgesi, kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik belgelerinden birisi.
* İşsizlik Sigortası Kanunu ile Türkiye İş Kurumu İşgücü Uyum Hizmetleri Yönetmeliği’ne göre faaliyet gösteren kurslardan aynı yönetmeliğin 23. maddesine göre alınan kurs bitirme belgesi.
* Özel Öğretim Kurumları Kanunu’na göre faaliyet gösteren kurslardan alınan kurs bitirme belgesi, operatör belgesi ve sürücü belgesi.
* Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesinin Verilmesi Esas ve Usullerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında alınan ateşleyici yeterlilik belgesi.
* Kuruluş kanunlarında veya ilgili kanunlarca yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, eğitim amaçlı faaliyet gösteren vakıf ve dernekler ile işçi ve işveren kuruluşları veya işveren tarafından Milli Eğitim Bakanlığı’nın onayı ile düzenlenen eğitim faaliyetleri sonucunda verilen belgeler.
* Uluslararası kurum ve kuruluşlardan alınan ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından denkliği sağlanan belgeler.

Müfettişler denetleyecek

Tehlikeli ve Çok Tehlikeli İşler Kapsamındaki Sektörler

Bakanlık aşağıda yer alan işlerde çalışanların, iş ortamının ve niteliğinin gerektirdiği ölçüde mesleki ve güvenlik eğitiminden geçmesini şart koşmaktadır. Yapılan işin mahiyeti ve iş yeri ortamları belirleyici olmaktadır.
Arama ve Sondaj
Metalürji Sanayi
Taş ve Toprak Sanayi
Metal ve Metalden Mamul Eşya Sanayi
Ağaç ve Bunlardan Mamul Eşya Sanayi
İlgili Yapı işleri
Kimya Sanayi
İplik, Dokuma ve Giyim Sanayi
Kağıt ve Selüloz Sanayi
Gıda ve İçki Sanayi
Tütün Sanayi
Enerji Üretimi, Nakli ve Dağıtımı
Nakliye
Tarım ve Hayvancılık
Ardiye ve Antrepoculuk
Ve güvenlik önlemleri gerektiren diğer alanlar

Ülkemiz çalışma şartlarında mesleki iç eğitim sadece yasanın ön gördüğü alanlarda bir zorunluluk değildir. Güvenlik ve sertifika eğitimlerinde kurumumuz bizzat iş yerlerinde ve eğitim merkezimizde hizmet vermektedir.

Ağır ve tehlikeli işlerde çalışanların mesleki eğitimi Konuyu takip edenler bilirler “Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği”  2004 yılında Resmi Gazetede yayınlanarak yürürlüğe girmişti. Bu yönetmelik hangi işlerin ağır ve tehlikeli sayılacağını tarif ederken bu işlerde kimlerinde çalışabileceğinin çerçevesini çiziyordu. Bunların yanında yönetmeliğin 4857 sayılı iş kanunu kapsamına giren işyerlerinde geçerli olduğu da kapsama alanında belirtilmiş. Bu yönetmelikle bağlantılı olarak Resmi Gazetinin geçtiğim aylarda yayınlanan sayılarında “Ağır ve Tehlikeli İşlerde Çalıştırılacak İşçilerin Mesleki Eğitimlerine Dair Tebliğ” de yayınlanarak yürürlüğe girdi. Bu tebliğin kapsamınada yukarıda bahsettiğimiz yönetmelikte tarif edilen işlerde çalışan işçiler var. Bu tebliğinde dayanağı 4857 sayılı kanun. Tebliğin hükümlerinin işletilmesinden Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı sorumlu. Artık işletmlerin bu tebliğde yer alan ağır ve tehlikeli işlerde çalışan işçileri için bir gözden geçirme yaapmaları gerkiyor. Eğer çalışanların mesleki eğitimleri tebliğde tarif edildiği üzere yeterli ise problem yok fakat yeterli değilse bu açıkları kapatmak zorundalar. Tebliğ, Mesleki Eğitim Zorunluluğu Getiriyor Tebliğ, mesleki eğitimi şöyle tarif ediyor ; “Örgün veya yaygın eğitim yoluyla bireyleri mesleğe hazırlamak, meslek sahibi olanların mesleklerinde gelişmelerini ve yeni mesleklere uyumlarını sağlamak amacıyla gerekli bilgi, beceri, tavır ve değer duygularını geliştiren ve bireylerin fiziki, sosyal, kültürel ve ekonomik yeteneklerinin gelişim sürecinin bir plan içerisinde yürütülmesini sağlayan faaliyetlerdir.” Bu eğitimlerin kimler tarafından verileceğinide tarif edilmiş tebliğin içerisinde. İşletmeleri en fazla ilgilendiren kısım ise çalışan işçilerin mesleki eğitimi aldıklarına dair bir belgelerinin olması. İşçileri işe alırken bu belgesi olmayanı işe almayacaksınız ya da işe aldıktan sonra yatırım yaparak bu belgeyi almayaı sağlayacaksınız. Peki bu tebliğ işçilerin hangi belgeye sahip olmasını istiyor ; a) 3308 sayılı Kanuna göre verilen diploma, bitirme belgesi, yetki belgesi, sertifika, bağımsız işyeri açma belgesi, kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik belgelerinden birisi, b) 25/8/1999 tarihli ve 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanununun 48 inci maddesi ile 31/12/2008 tarihli ve 27097 (6. Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Türkiye İş Kurumu İşgücü Uyum Hizmetleri Yönetmeliği”nin 4 üncü maddesinin (f) bendine göre faaliyet gösteren kurslardan aynı Yönetmeliğin 23 üncü maddesine göre alınan kurs bitirme belgesi, c) 8/2/2007 tarihli ve 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununun 2 nci maddesinin (g) ve (i) bentlerine göre faaliyet gösteren kurslardan alınan kurs bitirme belgesi, operatör belgesi ve sürücü belgesi, ç) 11/7/2002 tarihli ve 24812 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Patlayıcı Madde Ateşleyici Yeterlilik Belgesinin Verilmesi Esas ve Usullerinin Belirlenmesi Hakkında Yönetmelik kapsamında alınan ateşleyici yeterlilik belgesi, d) Yukarıda sayılanların dışında kuruluş kanunlarında veya ilgili kanunlarca yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, eğitim amaçlı faaliyet gösteren vakıf ve dernekler ile işçi ve işveren kuruluşları veya işveren tarafından Milli Eğitim Bakanlığının onayı ile düzenlenen eğitim faaliyetleri sonucunda verilen belgeler, e) Uluslararası kurum ve kuruluşlardan alınan ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından denkliği sağlanan belgeler. Tebliğdeki  maddelerin kelimesine dokunmadım ki yanlış anlaşılma olmasın. İşverenler eğer işletmelerinde “Ağır ve Tehlikeli İşler Yönetmeliği” nde tanımlı işler varsa mutlaka çalışanların mesleki eğitimlerinin belgelendirilmesi gerekiyor. Eski çalışanlarınız var ise bunların bu belgelere sahip olmasını sağlayacaksınız, yeni işe almayı düşündükleriniz için ise bu belgenin olma zorunluluğunu getireceksiniz. Dolayısıyla şirketlerin eğitim birimlerinin bu konuda bir çalışma yapması ve çalışanların tanımlanan belgeye sahip olup olmadıklarını tesbit etmeleri lazım. Sıkıntılı günler geçiren işletmeler için iyi bir haber değil ama mesleki eğitimin gelişimine yönelik iyi bir uygulama, iyi pazarlar.

 

Yasal düzenleme gereği mesleki eğitim almamış işçiler ağır ve tehlikeli işlerde 01.01.2009 tarihinden itibaren çalıştırılamazlar.

 

Ağır ve Tehlikeli İşler

 

Hangi işlerin ağır ve tehlikeli işlerden sayılacağı yasal olarak belirlenmiştir. Ağır ve tehlikeli işler ana gruplar halinde ve özet detayla aşağıda belirtilmiştir.

 

Genel Kategori

 

a) Arama ve Sondaj İşleri (Petrol, tabii gaz, su, her çeşit maden, maden filizleri ve mineralleri arama ve  her çeşit sondaj vb. işler)

 

b) Metalurji Sanayi İle İlgili İşler (Metallerin ve metalsilerin filiz ve minerallerden itibaren pirometalurjisel, kimyasal, elektrolitik usullerle üretimi vb. işler)

 

c) Taş ve Toprak Sanayi İle İlgili İşler (Taş ocaklarında her çeşit taşın çıkartılması ve işlenmesi işleri; Kırma, kesme, taşıma, öğütme, yontma, cilalama vb işler).

 

d) Metal ve Metalden Mamul Eşya Sanayi İle İlgili İşler (Soğuk demircilik ve her çeşit kaynak vb. işler)

 

e) Ağaç ve Bunlardan Mamul Eşya Sanayi İle İlgili İşler (Kurutma işleri, yapıştırma işler, kontraplak, kontrtabla, yonga ağaçtan mamul suni tahta ve pvc yüzey kaplamalı suni tahta imali işleri ile emprenye vb. işler)

 

f) Yapı İşleri (Bina, duvar, set, baraj, yol, demiryolu, köprü,  tünel, metro, her türlü raylı sistem, iskele, liman, marina,her türlü sondaj işleri, her nevi yer üstü ve yer altı inşaat, su üstü ve su altı inşaatları, her türlü temel inşaatı vb.işler)

 

g) Kimya Sanayi İle İlgili İşler (Klorür asidi, sülfat asidi, nitrat asidi vb. her çeşit tahriş edici ve yakıcı asitler ile sodyum ve potasyum hidroksit, amonyak gibi her türlü alkalilerin üretimi ve bunlarla yapılan vb. işler)

 

h) İplik, Dokuma ve Giyim Sanayi İle İlgili İşler (Pamuk, keten, yün, ipek ve benzerleri bunların döküntüleri ile iplik ve dokuma vb. işler)

 

i) Kağıt ve Selüloz Sanayi İle İlgili İşler (Kağıt ve selüloz üretiminde klor, hipoklorit, kükürt dioksit, hiposulfit gibi tahriş edici ve zararlı maddelerin üretimi ile çözeltilerinin hazırlanması, kullanılması ve geri kazanılması vb. işler)

 

j) Gıda ve İçki Sanayi İle İlgili İşler (Her türlü bitkinin çiçek, tohum, kabuk,meyve ve yapraklarının işlenmesi ve paketlenmesi işleri ile bunlardan elde edilen toz, yağ ve diğer mamullerin işlenmesi ve paketlenmesi vb. işler)

 

k) Tütün  Sanayi İle İlgili İşler (Sigara, puro, pipo, nargile, enfiye ve çiğnenen keyif verici maddelerin imalathane ve fabrikalarında yaprak tütün vb. tütünlerin rutubetlendirme, ayırma, temizleme, filtreleme işleri, harman, kıyım, sarım ve ambalaj vb. işler)

 

l) Enerji Üretimi, Nakli ve Dağıtımı İle İlgili İşler (Elektriğin üretimi, nakli ve dağıtımı işleri, elektrik bakım ve onarım vb. işler)

 

m) Nakliye Benzeri İşler (İnsan ve eşya taşımaya özgü taşıt araçlarında pilotluk, kaptanlık, şoförlük ve bunlara yardımcılık vb. işler)

 

n) Tarım ve Hayvancılık İşleri (Denizlerde göllerde ve nehirlerde balık ve diğer hayvanların ve bitkilerin avlanması, toplanması, üretilmesi vb. işler)

 

o) Ardiye ve Antrepoculuk (Ardiyeler, antrepolar, umumi mağazalar ve iskelelerde yapılan her türlü ambarlama, depolama, yükleme ve boşaltma vb. işler)

 

p) Haberleşme (Posta, telefon, telgraf, telsiz, radyo, televizyon gibi iletişim araçları için yapılan her türlü yapım, bakım ve onarım vb. işler)

 

q) Çeşitli İşler (İtfaiye vb. işler)

 

Mesleki Eğitimin Belgelendirilmesi

 

Ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılacak işçilerin aşağıda belirtilen belgelerden birisine sahip olması zorunludur.

 

1. 3308 sayılı Kanuna göre verilen;

 

a. Diploma

b. Bitirme Belgesi

c. Yetki Belgesi

d. Sertifika

e. Bağımsız İşyeri Açma Belgesi

f. Kalfalık Belgesi

g. Ustalık Belgesi

h. Usta Öğreticilik Belgesi.

 

2. Türkiye İş Kurumu kontrolünde faaliyet gösteren kurslardan alınan kurs bitirme belgesi.

 

3. 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanununa göre faaliyet gösteren kurslardan alınan kurs bitirme belgesi, operatör belgesi ve sürücü belgesi.

 

4. Ateşleyici Yeterlilik Belgesi.

 

5. Kuruluş kanunlarında veya ilgili kanunlarca yetkilendirilmiş kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, eğitim amaçlı faaliyet gösteren vakıf ve dernekler ile işçi ve işveren kuruluşları veya işveren tarafından Milli Eğitim Bakanlığının onayı ile düzenlenen eğitim faaliyetleri sonucunda verilen belgeler.

 

6. Uluslararası kurum ve kuruluşlardan alınan ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından denkliği sağlanan belgeler.

 

Sonuç

 

İş Kanunu, 01.01.2009 tarihinden itibaren mesleki eğitim almamış işçilerin ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılmasını yasaklamıştır. Yasağa uymayan işverenlere çalıştığı işle ilgili mesleki eğitim almamış her işçi için 560 TL idari para cezası uygulanacaktır.